Τρανό παράδειγμα προχειρότητας και έλλειψης ολοκληρωμένου σχεδιασμού των αμυντικών προμηθειών, την περίοδο 1996-2004, αποτελεί η αγορά από τη χώρα μας δώδεκα μεσαίων μεταγωγικών αεροσκαφών C-27J. Από το 2003 μέχρι σήμερα, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει δαπανήσει 193 εκατ. δολάρια, έχει παραλάβει οκτώ αεροσκάφη από τα οποία, όμως, μόλις τα δύο είναι σε επιχειρησιακή ετοιμότητα.
Την ίδια ώρα, τα υπόλοιπα τέσσερα αεροσκάφη που προμηθεύτηκε το υπουργείο Εθνικής Αμυνας από την κοινοπραξία Lockheed Martin Alenia Tactical Transport System (LMATTS), δεν έχουν ακόμη παραληφθεί από την πολεμική αεροπορία, εξαιτίας της μη χορήγησης πιστοποίησης του συστήματος εναέριου ανεφοδιασμού που διαθέτουν. Η περιορισμένη διαθεσιμότητα των αεροσκαφών οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην έλλειψη ολοκληρωμένης τεχνικής υποστήριξης. Τα ιταλοαμερικανικής κατασκευής C-27J Spartan θεωρούνται απαραίτητα, όχι μόνο για τις τακτικές μεταφορές της πολεμικής αεροπορίας, αλλά και για τις αποστολές αεροδιακομιδών ασθενών.
Η υπ’ αριθμόν 004Γ σύμβαση, συνολικού ύψους 273 εκατ. ευρώ, υπεγράφη στις 29 Ιανουαρίου του 2003 από τη τότε Γενική Γραμματεία Εξοπλισμών του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και της LMATTS. Προέβλεπε την αγορά 12 αεροσκαφών, καθώς και την παροχή εκπαίδευσης, εξοπλισμού, υποστήριξης και ανταλλακτικών. Από την αρχή της υλοποίησης της σύμβασης υπήρξε αδυναμία στην παροχή ανταλλακτικών και τη συντήρηση των μέσων, που σε συνδυασμό με τις βλάβες που παρουσίασαν τα πρώτα τέσσερα αεροσκάφη που παραλήφθηκαν, κατέστησαν προβληματική την εκτέλεση της σύμβασης. Πολλώ δε μάλλον, που απομένουν τέσσερα ακόμη αεροσκάφη να παραδοθούν.
Αρνηση παραλαβής
Το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας αρνείται εδώ και περίπου τρία χρόνια να προχωρήσει στην παραλαβή τους, επειδή δεν διαθέτουν την απαιτούμενη πιστοποίηση στο σύστημα λήψης καυσίμου εν πτήσει, IFRRS (In Flight Refueling Receiver System). Για να λάβουν την εν λόγω πιστοποίηση, τα αεροσκάφη πρέπει να εκτελέσουν τη λεγόμενη δοκιμή εναέριου ανεφοδιασμού, κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει. Πηγή του υπουργείου ανέφερε στην «Κ» ότι πριν από τρεις μήνες η κατασκευάστρια εταιρεία, Alenia Aeronautica, πρότεινε στην ελληνική πλευρά να μην της παραδώσει τα τέσσερα τελευταία αεροσκάφη και το ποσό που αντιστοιχεί για την αγορά τους να ανταλλαγεί με ανταλλακτικά και υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης στα υπάρχοντα οκτώ C-27J της Πολεμικής Αεροπορίας. Η πρόταση, για ευνόητους λόγους, απερρίφθη από τη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων (ΓΔΑΕ) του υπουργείο Εθνικής Αμυνας.
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει τουλάχιστον έξι τροποποιήσεις της σύμβασης και έχουν επιβληθεί στην προμηθεύτρια εταιρεία οι προβλεπόμενες ρήτρες για τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις, ύψους 11,63 εκατομμυρίων δολαρίων. Επίσης, έχουν παρακρατηθεί 16 εκατομμύρια δολάρια ως εγγύηση για την επιδιόρθωση των βλαβών. Παρ’ όλα αυτά, τα προβλήματα στην τεχνική υποστήριξη των αεροσκαφών δεν θα υπήρχαν αν οι υπεύθυνοι του υπουργείου Εθνικής Αμυνας -όταν υπέγραφαν το συμβόλαιο της κύριας προμήθειας, καταβάλλοντας προκαταβολή ύψους 125 εκατομμυρίων δολαρίων- είχαν προνοήσει να συνάψουν και την ανάλογη σύμβαση, «Follow On Support» (FOS). Σύμφωνα με τους επιτελείς της πολεμικής αεροπορίας, η απουσία σύμβασης τεχνικής υποστήριξης των αεροσκαφών καθιστά δυσχερή και ακριβή τη συντήρησή τους. Οπως επισημαίνουν, «στην αγορά τα ανταλλακτικά διατίθενται σε υψηλότερες τιμές, ενώ τις περισσότερες φορές οι διαδικασίες προμήθειάς τους είναι χρονοβόροι, λόγω των διατάξεων του τελευταίου νόμου 3343, περί αμυντικών προμηθειών».
Αντισταθμιστικά
Εμπόδιο στην εξέλιξη του προγράμματος αποτέλεσε, επίσης, η αλλαγή στο μετοχικό σχήμα της προμηθεύτριας εταιρείας. Η αμερικανική Lockheed Martin αποχώρησε από την κοινοπραξία, μετά τη συρρίκνωση του προγράμματος προμήθειας μεταγωγικών αεροσκαφών από τον στρατό και την αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Επιπλέον, σημαντικές εκκρεμότητες υπάρχουν και στην εκτέλεση της σύμβασης των αντισταθμιστικών ωφελημάτων (Α. Ω.) από την αγορά των C-27J. Εως σήμερα, έχει υλοποιηθεί μόνον το 13% του συνόλου των προγραμμάτων, ονομαστικής αξίας 232 εκατ. δολαρίων. Τα Α. Ω. αφορούν κυρίως σε υποκατασκευαστικό έργο της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ).
Τα ανοιχτά θέματα του προγράμματος προμήθειας των μέσων μεταγωγικών αεροσκαφών εξετάζονται εκ νέου από νεοσυσταθείσα επιτροπή της ΓΔΑΕ. Το επόμενο διάστημα, αναμένεται να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με την ιταλική Alenia για την επίλυση των προβλημάτων. Οι πληροφορίες από το υπουργείο αναφέρουν ότι το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας συμφωνεί πλέον να προχωρήσει στην προσωρινή παραλαβή των τριών εκ των τεσσάρων C-27J, μέχρι να γίνει η πιστοποίηση του συστήματος εναέριας λήψης καυσίμων, από τους Ιταλούς, στο αεροσκάφος που απομένει να παραδοθεί. Με αυτή την κίνηση εκτιμάται ότι θα ξεπεραστούν, εν μέρει, τα προβλήματα υποστήριξης. Η οριστική λύση όμως αναμένεται να επέλθει μόνο με την υπογραφή σύμβασης τεχνικής υποστήριξης, η οποία αναβάλλεται διαρκώς, λόγω της οικονομικής στενότητας.
