Πολυετή πρόκληση αποτέλεσε κατά το παρελθόν η αναζήτηση από την Πολεμική Αεροπορία ενός νέου μαχητικού αεροσκάφους για την αντικατάσταση των μαχητικών-βομβαρδιστικών F-4 Phantom. Οι υποψήφιοι για το συμβόλαιο 100 αεροσκαφών ήταν αρχικά η γαλλική εταιρία Dassault με το Mirage 2000, οι αμερικανικές εταιρίες Northrop με το F-18L Hornet, McDonnell Douglas με το F-18A Hornet και General Dynamics με το F-16 Fighting Falcon, και τέλος η Panavia με το Tornado.H τριεθνική Panavia τότε, είχε υποβάλει μια ενδιαφέρουσα πρόταση, σε συνεργασία με την εταιρία Nigel Desmond Norman: Οι δύο εταιρείες είχαν προσφέρει το Firecracker ως το επόμενο εκπαιδευτικό της Πολεμικής Αεροπορίας. Σε περίπτωση που η ΠΑ επέλεγε το Tornado, τότε η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία θα ελάμβανε την άδεια παραγωγής του Firecracker. Η πρόταση θεωρήθηκε από πολλούς σημαντική, μια και ερχόταν σε μια χρονική στιγμή όπου η ΕΑΒ είχε εκφράσει την επιθυμία της να ξεκινήσει σύντομα με την παραγωγή ενός αεροσκάφους. Το θέμα έληξε άδοξα και στην Ελλάδα για την Nigel Desmond Norman, όταν η πρόταση σης δεν κατάφερε να κερδίσει τους απαραίτητους πόντους στο Ηνωμένο Βασίλειο έναντι του Tucano.
Στις 6 Μαρτίου του 1985 ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου εξαγγέλλει θεαματικά την περιβόητη «αγορά του αιώνα». Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΚΥΣΕΑ, εγκρίνεται η υπογραφή προσυμφώνων για την αγορά 40 μαχητικών αεροσκαφών F-16 και 40 Mirage2000. Σύμφωνα με τους αρχικούς υπολογισμούς, το κόστος της «αγοράς του αιώνα» ξεπερνούσε τα 200 δισεκατομμύρια δραχμές. Κατά την υλοποίηση του προγράμματος, το ποσό αυτό αυξήθηκε σημαντικά ενώ η «αγορά του αιώνα» εξελίχτηκε σε ένα σήριαλ οικονομικών και πολιτικών σκανδάλων. Οι σχετικές παραγγελίες συνοδεύητηκαν από «μπόνους» για τους «διαμεσολαβητές», τα οποία αποτιμώνται από αντιπολιτευόμενους κύκλους από 15% έως και 20% του πραγματικού κόστους του προγράμματος.
Εικοσι-επτά χρόνια μετά την «αγορά του αιώνα», το αποτέλεσμα για την ελληνική αεροναυπηγική βιομηχανία μπορεί να θεωρηθεί σήμερα σχεδόν καταστροφικό. Ο σημερινός ελληνικός αεροναυπηγικός τομέας δεν είναι σήμερα κάτι περισσότερο από ένα σύγχρονο εργαστήριο χειροτεχνίας, ενώ δαπανήθηκαν μεγάλα ποσά για την ελληνική εθνική οικονομία, για την αγορά πολεμικών αεροσκαφών.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε δημοσίως αναφέρει ότι προέβη στην «επαναστατική» απόφαση αγοράς μόνον 40 F-16, αντί των 80 που επιθυμούσαν οι Αμερικανοί, επειδή δεν είχε εμπιστοσύνη σε μία μοναδική χώρα προμηθειών, τις ΗΠΑ, που θα μπορούσαν να επιβάλουν εμπάργκο σε περίπτωση ελληνοτουρκικής κρίσης. Σαφώς και επρόκειτο για ένα καθαρά πολιτικό μήνυμα εσωτερικής κατανάλωσης, μια και δεν υπήρχε ποτέ η περίπτωση οι ΗΠΑ να επιβάλουν εμπάργο κατά της χώρας μας, με τη Γαλλία να κρατεί αντίθετη με τις Ηνωμένες Πολιτείες στάση. Έτσι, το ΚΥΣΕΑ είχε αποφασίσει τη διχοτόμηση της συνολικής «αγοράς του αιώνα» με την προμήθεια και 40 Mirage2000 από τη Γαλλία του Μιτεράν.
Τα χρήματα για τα αεροσκάφη προήρθαν από τα δάνεια του προγράμματος FMF - στην κατηγορία αυτή ανήκει και η λεγόμενη αμερικανική στρατιωτική βοήθεια, από δάνεια προερχόμενα από την εξωτερική κεφαλαιουχική αγορά και από χρήματα των εθνικών προϋπολογισμών. Εάν συνυπολογιστεί σήμερα το αναλογικό επιπλέον κόστος του προγράμματος που προήλθε από τους τόκους των δανείων, τα 80 αυτά μαχητικά της περιβόητης «αγοράς του αιώνα», έχουν στοιχίσει στον φορολογούμενο πολίτη της Ελλάδος τεράστια ποσά, χωρίς να υπάρχει ούτε και η μικρότερη αντιστάθμιση στην ελληνική βιομηχανία. Η όποια αντιστάθμιση προγραμματίστηκε σε βιομηχναικό επίπεδο, απλά δεν απορροφήθηκε από τον ελληνικό αεροναυπηγικό τομέα, κυρίως ελλείψει κατάλληλων υποδομών.
«Ετηρήθησαν ευλαβικώς οι προβλεπόμενες διαδικασίες»: Στην περίφημη «αγορά του αιώνα» για τα Mirage 2000 και τα F-16 Block 30, η πολιτική ηγεσία πρακτικά δεν έδωσε μεγάλη σημασία στις εκθέσεις του Γενικού Επιτελείου της Αεροπορίας, και αποφάσισε την προμήθεια δύο διαφοερτικών τύπων μαχητικών αεροσκαφών πολλαπλού ρόλου. Η διχοτόμηση της προμήθειας έχει σήμερα αρνητικές συνέπειες και για το επιχειρησιακό σκέλος της Πολεμικής Αεροπορίας. Σήμερα, δυό ντουζίνες γαλλικά μαχητικά τείνουν να κλείσουν κεφάλαιο στην υπηρεσία της Πολεμικής Αεροπορίας. Τα μαχητικά Mirage 2000-5 της 331 Μοίρας, τα οποία αποτελούν τον ένα από τους δύο τύπους κορυφαίων μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι πολύ λίγα για να μπορέσουν να σταθούν μελλοντικά απέναντι στις προκλήσεις της υλικοτεχνικής εφοδιαστικής αλυσίδας, ως άμεσα εξαρτώμενα από την κατάληξη του παγκόσμιου στόλου των Mirage2000, ο οποίος αναμένεται μέσα σε αυτή τη δεκαετία να αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία. Η διχοτόμηση της προμήθειας είχε ως αποτέλεσμα τη συνέχιση της διχοτόμησης των επόμενων προμηθειών, αεροσκάφη, όπλα, εκπαίδευση και ανταλλακτικά.
Η «αγορά του αιώνα» ήταν ένα λάθος, σε στρατηγικό επίπεδο, όχι τόσο για την διχοτόμηση της προμήθειας ή για το επιχειρησιακό σκέλος της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά για τις ανύπαρκτες προσπάθειες ένταξης της ελληνικής αεροναυπηγκής βιομηχανίας στο πρόγραμμα ανάπτυξης του Eurofighter, ή στο πρόγραμμα ανάπτυξης του Rafale της Dassault. Το 1985!
